ಶರ ಷಟ್ಪದಿ

ಶರ ಷಟ್ಪದಿಯು ಷಟ್ಪದಿಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಶರವೇ ಷಟ್ಪದಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕದು.

ನಾಗವರ್ಮ ಹೇಳಿರುವ ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳು. ಶರ ಷಟ್ಪದಿಯಲ್ಲಿ ಆರು ಪಾದಗಳಿರುತ್ತವೆ. 1, ೨, ೪, ೫ ನೆಯ ಸಾಲುಗಳು ಸಮನಾಗಿದ್ದು, ೪ ಮಾತ್ರೆಯ ಎರಡು ಗಣಗಳಿರುತ್ತವೆ. ೩ ಮತ್ತು ೬ ನೆಯ ಪಾದಗಳಲ್ಲಿ ೪ ಮಾತ್ರೆಯ ೩ ಗಣಗಳಿದ್ದು, ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗುರು ಬರುತ್ತದೆ (ಲಘು ಬಂದರೂ ಗುರು ಎಂದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು). ಇದರಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯೆ ಗುರುವಿನ ಅಂದರೆ ಜಗಣ ('U _ U'), ಶರ ಷಟ್ಪದಿಯ ಯಾವ ಗಣದಲ್ಲಿಯೂ ಬರಕೂಡದು.

ಉದಾಹರಣೆ:

ಈಶನ ಕರುಣೆಯ
ನಾಶಿಸು ವಿನಯದಿ
ದಾಸನ ಹಾಗೆಯೆ ನೀ ಮನವೇ
ಕ್ಲೇಶದ ವಿಧ ವಿಧ
ಪಾಶದ ಹರಿದು ವಿ
ಲಾಸದಿ ಸತ್ಯವ ತಿಳಿಯನವೇ

ಇದರ ಛಂದಸ್ಸಿನ ಪ್ರಸ್ತಾರ:

_ UU |UU U U |
ಈಶನ |ಕರುಣೆಯ|
_ UU |UU U U |
ನಾಶಿಸು |ವಿನಯದಿ|
_ UU |_ UU |_ UU |_
ದಾಸನ |ಹಾಗೆಯೆ |ನೀ ಮನ|ವೇ
_ UU |UU UU|
ಕ್ಲೇಶದ |ವಿಧ ವಿಧ|
_ UU |UUU U|
ಪಾಶದ |ಹರಿದು ವಿ|
_ UU |_ UU |UUUU |_
ಲಾಸದಿ |ಸತ್ಯವ |ತಿಳಿಯನ|ವೇ

'|' ಸಂಜ್ಞೆಯು ಗಣ ವಿಭಾಗವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಪದ್ಯವು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಗಣ ವಿಂಗಡನೆಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ:

೪|೪
೪|೪
೪|೪|೪|-
೪|೪
೪|೪
೪|೪|೪|-